Vanaf 1 januari 2024 heeft de Vlaamse overheid de regels voor de financiering van de naschoolse landbouwvorming gewijzigd. Het vormingsdecreet is vervangen door een nieuw kader dat vooral focust op zij die reeds actief zijn in de landbouw. Nieuwe starters in de landbouw zijn totaal geen prioriteit meer. En dit terwijl er vanuit de EU juist op gewezen wordt dat een toekomstgericht landbouwbeleid jonge en nieuwe boeren alle kansen moet bieden.
Om onze landbouwopleiding verder te zetten, kijken we naar naar andere vormen van financiering. Ben je werkzaam bij een subsidiërende overheidsdienst en kun je ons adviseren over steunmaatregelen voor vorming en begeleiding? Of kun je ons helpen bij het leggen van contacten met het Departement Onderwijs (CVO, Graduaat), Werk of Omgeving? Dan horen we graag van jou.
Vlaamse overheid vindt opleiding nieuwkomers in de biolandbouw niet meer belangrijk.
Het recente boerenprotest, dat zowat overal in de Europese Unie opduikt, is terecht. Boeren zitten vast in een landbouwmodel dat teveel door externe actoren wordt bepaald. Ze zitten geprangd tussen de voortdurend stijgende kosten van allerlei inputs in het bedrijf (zaden, meststoffen, veevoer, bestrijdingsmiddelen, mechanisatie en infrastructuur) en de veel te lage prijzen die ze ontvangen voor hun producten en hun werk. Die dekken vaak amper de kostprijs. Er wordt naar hartenlust gespeculeerd met landbouwgrond. Controle en administratieve last nemen alsmaar toe. En landbouw en natuur lijken steeds meer vijanden van elkaar, terwijl ze juist moeten samenwerken en elkaar versterken.
Landwijzer werkt met vele anderen die zich inzetten voor een agro-ecologisch landbouwmodel (Bioforum, Boerenforum, Wervel, Voedsel Anders, en andere organisaties & netwerken) aan een andere aanpak. Samen kiezen we voor een ecologisch, economisch en sociaal veerkrachtige landbouw, die ook de komende generaties kan blijven voeden. En dat is nodig want de uitdagingen zijn groot.
Over heel Europa is slechts 6 % van de boeren jonger dan 35 jaar; 80 procent is ouder dan 55. Dit onevenwicht in de leeftijdspiramide is bedreigend want over 10 jaar zullen er zowat 7 miljoen boeren stoppen in de EU omwille van een gebrek aan een opvolger. Dat is ook in Vlaanderen zo. De vrijgekomen gronden zullen dan waarschijnlijk in handen komen van de agro-alimentaire tussenschakels en distributiecircuits, wat de marktpositie van de nog overblijvende boeren nog verder zal verzwakken.
Opleiding voor nieuwe boeren onder druk
Al meer dan 25 jaar organiseert Landwijzer professionele landbouwvorming met als doel de biologische landbouw in Vlaanderen kwalitatief te laten groeien. De beroepsopleiding biologische en biodynamische landbouw van Landwijzer is de enige in z’n soort en is steeds een springplank geweest voor heel wat - vaak nieuwe – starters, die professioneel aan de slag zijn gegaan in de landbouw.
De rode draad in deze opleiding was steeds de individuele professionele ontwikkeling als ondernemer, en dit door middel van teelttechnische vorming, bedrijfseconomische begeleiding en maatschappijgerichte community-building. Deze opleiding heeft ook een sterke aantrekking gekend bij nieuwkomers in de landbouw. Momenteel werken er meer dan 160 afgestudeerde cursisten op een (eigen) landbouwbedrijf in Vlaanderen. Zij dragen structureel bij aan de groei en de lokale spreiding van het aantal biobedrijven in Vlaanderen en realiseren heel concreet en zichtbaar vernieuwing en verandering in de Vlaamse biolandbouw. Dankzij hen werd een basis gelegd voor het ontstaan en de groei van het aantal Community Supported Agriculture (CSA) bedrijven tot meer dan 75 in 15 jaar tijd. Landwijzer was ook de drijvende kracht achter de oprichting van De Landgenoten, die praktisch ijvert voor de toegankelijkheid van landbouwgrond voor bioboeren.
Maar deze unieke werking is nu bedreigd. Vanaf 1 januari 2024 heeft de Vlaamse overheid de regels voor de financiering van de naschoolse landbouwvorming gewijzigd. Het vormingsdecreet, waarbinnen Landwijzer sinds 2005 haar opleidingen kon financieren, is vervangen door een nieuw kader dat vooral focust op zij die reeds actief zijn in de landbouw. Nieuwe starters in de landbouw zijn totaal geen prioriteit meer. En dit terwijl er vanuit de EU juist op gewezen wordt dat een toekomstgericht landbouwbeleid jonge en nieuwe boeren alle kansen moet bieden.
Daardoor zijn we genoodzaakt de omkadering en financiering van onze beroepsopleiding te herdenken en ons aanbod voor actieve landbouwers verder uit te breiden. We zijn dan ook, in samenwerking met mensen en organisaties uit ons netwerk, volop aan het onderzoeken hoe we onze bestaande doelgroep verder kunnen blijven opleiden en tevens sterker kunnen inzetten op vorming en bijscholing voor actieve landbouwers. We onderzoeken daarbij ook nieuwe financieringsmogelijkheden om onze werking verder te ontplooien.
Hoe kan je helpen?
Ben je werkzaam bij een subsidiërende overheidsdienst en kun je ons adviseren over steunmaatregelen voor vorming en begeleiding? Of kun je ons helpen bij het leggen van contacten met het Departement Onderwijs (CVO, Graduaat), Werk of Omgeving? Dan horen we graag van jou.
We zijn niet bekend met Europese subsidiering, maar staan ervoor open om meer te leren van mensen met ervaring op dit terrein. We staan ook open voor mogelijkheden tot samenwerkingen.
Stuur ons een mail (siebe.keirse@landwijzer.be) en we contacteren jou om verder af te spreken.
Of ken je mensen die ons verder kunnen helpen? Ook onze oproep verder verspreiden kan ons helpen.
Met dank namens de Landwijzer-community