In mei 2020 werd Sven door vriendin Anna meegenomen naar een stuk grond in Catalonië. Het was daar dat hij besloot om het Leertraject Bio- & BD-Landbouw van Landwijzer te volgen. Te midden van een oase met olijf- en amandelbomen, stukjes dennenbos en wijnranken werden onmiddellijk plannen voor de toekomst gesmeed. Voor zijn stageplek was het niet lang zoeken naar een boerderij die hem verder zou kunnen inspireren en motiveren in zijn plannen. Al snel kwam hij uit bij Ole en Maaike op Ons Logisch Voedsel in Booischot.
Sven neemt ons mee naar zijn stageplek en laat ons -in de wellicht koudste week van het jaar- mee dromen van olijfbomen onder een blauwe hemel.
Ik kan me de dag dat ik besloot om de Landwijzer opleiding te volgen nog heel levendig herinneren. In mei 2020 nam mijn vriendin Anna me mee naar het stuk grond in Catalonië dat ze net geërfd had. Het was volop lente en de margrieten rezen op uit bermen vol rode papavers en fris lentegroen. Ik stond midden in een oase met een aantal olijf- en amandelbomen, stukjes dennenbos, wijnranken van omliggende percelen... en veel veevoeder. Het was onmiddellijk duidelijk dat we hier iets mee/aan moesten doen.
Ik was nog net op tijd om een infosessie te volgen bij Landwijzer. Vanuit mijn toenmalige job bij The Food Hub had ik een uiterst aangename samenwerking met Akelei. Het was het al snel beslist dat ik daar ook mijn voorstage zou doen. Het voelde een beetje als thuiskomen bij Greet, Jelle en Sam. De opstart van ‘Vitale Rassen’ hing er in de lucht, wat mijns inziens een belangrijke en noodzakelijke evolutie is in de Belgische biowereld, alsook het bewijs dat je met samenwerking mooie dingen kan realiseren!
Hoewel we nog helemaal geen idee hadden van wat we exact wilden doen op het veld in Catalonië, hadden we wel al een goed idee van welke richting we ongeveer willen uitgaan. Mede dankzij gesprekken met de oudere buren willen we graag de link met het rijke landbouwverleden in het dorp herstellen. De levendige, positieve herinneringen van de buren staan in schril contrast met wat we vandaag de dag zien – 2 à 3 boeren die eenzaam op hun tractor alle (monocultuur) velden in het dorp bewerken – en geven een duidelijk beeld van hoe we vervreemd zijn geraakt van het land, van onze voeding en van het eens zo verbindende karakter van het land. De voedselproductie weer lokaal organiseren, de link tussen de inwoners en hun voeding en boer/land opnieuw aanhalen, en jonge mensen inspireren om terug in hun dorp te ondernemen ipv naar de stad te vluchten lijkt ons een heel moeilijke maar mooie uitdaging!
Verder was duidelijk dat het een plek moet worden die volledig in harmonie met de natuur staat en waar biodiversiteit alom tegenwoordig is, zowel in de randen en op het veld zelf, als in de bodem. Een voedselbos kan 2 stukjes bos terug met elkaar verbinden, olijf-en amandelbomen kunnen we integreren in een systeem van agroforestry,... en zo stromen de ideeën binnen. Het viel me op hoeveel grondstoffen biobedrijven nog van buitenaf importeren. Wij willen onze externe input graag tot een absoluut minimum beperken. Aangezien we (zeker in het begin) geen dieren zullen hebben, wordt dit zeker ook een stevige uitdaging.
Voor mijn stageplek was het niet lang zoeken naar een boerderij die me verder zou kunnen inspireren en motiveren in onze plannen. Al snel kwam ik uit bij Ole en Maaike op Ons Logisch Voedsel in Booischot.
Ons Logisch Voedsel is een biologisch familiebedrijf met biodynamische insteek met een zeer grote diversiteit aan zowel één- als meerjarige gewassen, en dit in een mooi systeem van agroforestry. Er wordt veel aandacht besteed aan tunnelteelten om het seizoen vroeg te kunnen beginnen en laat te kunnen afsluiten. O.a. de volledige Bingenheimer catalogus aan paprika’s en een 40-tal tomatensoorten kan je hier ontdekken. Alle gewassen krijgen een maximum aan persoonlijke aandacht, er wordt nl. zoveel mogelijk met de hand gedaan. Zo zaaiden we o.a. een veld met wintertarwe met de hand in en werd in de zomer graan met de zeis geoogst. Dit past ook perfect in de filosofie van het bedrijf om input van buitenaf tot een minimum te beperken (zowel wat betreft grondstoffen als energie). Vanuit dit opzicht wordt nauw samengewerkt met geiten- en schapenboerderij Donkenhoeve om de kringloop te sluiten (bv. geitenmest in ruil voor dierenvoeding). Ook kennis wordt gretig uitgewisseld.
In het dagelijkse werk volgt Ole zoveel mogelijk de biodynamische kalender van Maria Thun, die rekening houdt met de stand van maan en planeten (iets waar de grootvader van Anna vroeger trouwens ook al rekening mee hield). Niet alleen ondervindt hij hier een positieve invloed op de gewassen en onkruiddruk, het maakt ook de planning een stuk eenvoudiger en gestructureerder. Na mijn eerste spade in de grond was ik overigens al snel overtuigd van het gebruik van koperen werktuigen!
Bij Ons Logisch Voedsel zijn de afzetmogelijkheden bijna even divers als de geteelde gewassen (en bovendien allemaal rechtstreeks): CSA groentepakketten, horeca, verkoop in eigen winkel, The Food Hub, Voedselteams,... Dankzij deze diversiteit was het net iets makkelijker om in te spelen op de huidige moeilijke tijden voor de horeca, toch een belangrijk deel van de afzet. Het blijft lastig om in te schatten wat het komende jaar zal geven en in de teeltplanning wordt voor de zomer nog heel wat open gelaten om op covid maatregelen en -gevolgen ervan te kunnen inspelen.
Het is heel interessant om te zien hoe de betrokkenheid van klanten met de boerderij en hun voeding wordt aangemoedigd. Elke maand is er een meewerkdag waarop de CSA leden kunnen komen helpen op de boerderij en zien hoe die verder evolueert.
Verder maak ik de uitbouw van de nieuwe schuur vanop de eerste rij mee. De geplande opening hiervan had gepaard moeten gaan met grote festiviteiten maar ook hier gooide covid weer roet in het eten. De schuur zal in de toekomst het hart van de boerderij vormen, met veel ruimte voor ontmoeting. Events, workshops, lezingen, homemade (en -grown!) pizza en nog veel meer zullen zorgen voor een bruisende boerderij. De feestelijke opening die komt er sowieso nog!
Ondertussen hebben we in Catalonië onze eerste eigen olijfolie laten persen! Hierbij vonden we het heel belangrijk om volledige controle te hebben op alle facetten, van plukken tot bottelen. We zijn dan ook heel blij dat we vlakbij het dorp een kleine ‘Molí’ (molen) gevonden hebben, die nog maar net gestart is en zich vanaf volgend jaar ook bio zal laten certificeren. Het is een leuk project met sociale tewerkstelling en de samenwerking verloopt heel vlot. We kunnen kleine hoeveelheden snel na het oogsten laten malen en hebben steeds de olie van onze eigen oogst. De ‘afval’ (‘sansa’ – de massa die achter blijft na het persen + de bladeren) van de olijfproductie namen we terug mee om compost te maken. Het snoeiafval verhakselen we en laten we onder de bomen liggen (het is daar de gewoonte om dit gewoon te verbranden...). Zo sluiten we ook hier de kringloop.
Het is duidelijk dat we, zonder voorafgaande landbouwervaring, nog heel veel te leren hebben, maar ondertussen ben ik enorm dankbaar voor alle inspiratie en ideeën die ik al op mijn weg ben tegengekomen. Hopelijk kunnen we in de toekomst zelf ook een bron van inspiratie vormen voor een nieuwe generatie bioboeren!
Foto's en tekst: Sven Rock
Sven Rock volgt het leertraject biologische en biodynamische landbouw in Gent. Voor meer info over de opleiding, neem een kijkje op https://www.landwijzer.be/leertraject