Stefi Loosvelt zit in het tweede jaar van het Leertraject Bio- & BD- Landbouw in Gent. Ze loopt stage op de Zaailing in Nukerke. Na een hartelijke eerste kennismaking vangt ze haar stage op het bedrijf aan bij de start van de opkweek van het plantgoed. Terwijl ze op sleeptouw wordt genomen door Katrien valt het haar op hoe efficiënt het bedrijf is en hoe nauw verbonden het is met de natuur.
We keren even terug naar september 2021. Vanaf dan mocht ik benoemd worden als een tweedejaarscursist in het Landwijzer-Leertraject Bio- & BD-Landbouw. Tegen het einde van die maand, heb ik een volledig jaar stage gelopen op eenzelfde boerderij om daar zoveel mogelijk op te pikken. Dit nieuwe opleidingsjaar zou me kansen bieden om meerdere bedrijven te kunnen beleven en daarbij nam ik graag de uitgelezen opportuniteit om verschillende boerderijen een bezoekje te brengen, te proeven en te voelen, om zo een planning uit te werken voor mijn stages in het tweede jaar. Ik had een select lijstje opgesteld en contacteerde de betreffende boeren om eens af te spreken op hun bedrijf. Eens persoonlijk met de boer in kwestie spreken, eens voelen hoe de omgang verloopt, wat het bedrijf uitstraalt, wat er me aanspreekt en zo meer vind ik cruciaal om te bepalen wat mijn leerkansen er kunnen zijn, hoe die zullen ingevuld worden en boven alles als er een klik is met de bedrijfsleider(s), de bedrijfsvoering en -sfeer.
Bij Katrien werd ik diep hartelijk onthaalt. Met haar brede oprechte glimlach en klare blik, verwelkomde ze me op haar boerderij. “Mag ik jou een hand geven?” In tijden van corona geen evidente vraag. Maar het feit dat ze hier aandacht aan besteed, wijst volgens mijn perceptie op het willen bekomen van een gebalanceerde verstandhouding en wederzijdse betrokkenheid. De manier waarop ze in onderlinge conversatie gaat, getuigt van een innige belangstelling aan de persoon waartegen ze spreekt als individu en hoe ruimdenkend ze omgaat met de percepties van de ander. Opmerkelijk is het hoe eerste indrukken tot in alle detail doorgelicht worden en ik voelde dat dit van langs haar kant ook zo was. We hebben al een raakvlak. Ik hoef je verder niet te vertellen hoe de rest van dit bezoek me ontzettend bevallen had en we waren overeengekomen dat ik vanaf volgend voorjaar mijn stage bij haar zal aanvangen met de start van de opkweek. Daar wil ik de bijzonderheden over weten!
Ik voel me aangetrokken tot de variatie op het bedrijf: de fijne groenten, de eet- en snijbloemen, de kippentak en wat kleinfruit. En last but not least: haar diverse afzet aan particulieren (dankzij een veldwinkel en een buurtwinkel in het nabijgelegen dorp), horeca, collega-boeren en Bio Brugs Ommeland zorgen voor een boeiende combo.
Het verloop van de eerste stagedagen zijn iedere keer best spannend: de beleving van de vernieuwing is heel plezierig, het enthousiasme om bij te leren en te ontdekken is aan het opborrelen. En ‘t is genieten, beleven, observeren en je omwentelen in de elementen die er spelen. De aanwezigheid van de poezen Polly en Ramses en de gepensioneerde hond en initiële rattenpakker Freddy voegen daar alle meerwaarde aan toe. Het is fijn om te zien hoe Katrien en haar vriend Nelis elkaar aanvullend ondersteunen, nauw betrokken zijn bij elkaars gedachtenspinsels, lopende projecten, nieuwe ideeën… Het zijn echte doeners met twee handen op één buik.
Al snel bleek hoe Katrien iemand op sleeptouw kan nemen en gegrond uitleg geeft over wat we op dat moment doen, wat er loopt e.d. Ze doet dit heel verfijnd en doordacht, ideaal op maat van een stagiair. Haar jarenlange ervaring op de Zonnekouter draagt ze ten stelligste mee op een speciale plek in haar hart. Het gaat hier niet alleen over het biodynamische verhaal, maar ook de vaardigheid die ze er ontwikkeld heeft om mensen te begeleiden en aan het werk te zetten. Haar boerderij is uber-efficiënt uitgewerkt, je zou het eens moeten gaan bekijken. Maar de grootste verwondering zit dikwijls in de kleine dingen. “Een licht in de koelcel! En het werkt! En ik kan hierbinnen alles zo goed zien!” Als iets niet werkt, wordt het hersteld. Als iets tegenwerkt, wordt het veranderd. I love it.
Er hangt veel rust op de Zaailing, niet alleen omdat het ordentelijk is, maar ook wegens de attentie voor esthetiek en de nauwe betrokkenheid van de natuur. En de natuur komt er ook op af: op dit jonge bedrijf met z’n 3-jarig bestaan, zijn er al landschapselementen aangevuld die de plek opwaarderen, waardoor er veel dieren op afkomen. De aanzienlijke aanwezigheid van (roof- tot zang)vogels valt enorm op en zijn vaak van heel dicht te zien. Aan de heropbouw van de bodem wordt er met alle betrokkenheid aan gewerkt. Het veld bevindt zich op een helling van 9%: dat brengt heel wat uitdagingen met zich mee. Ik vind dat het Katrien buitengewoon siert dat ze uitdagingen ziet als opportuniteiten en dat uit zich ook in de omgang met deze prominente hellingsgraad. Zo maakt ze bijvoorbeeld gebruik van de niveauverschillen door de groentebedden volgens de hoogtelijnen te laten lopen.
En beneden, daar bevindt er zich overigens een prachtige plek. Daar loopt een beek die omlijnd wordt door een breed uitgegroeide houtkant. Deze werd aangevuld met nog wat extra struiken en bomen. Ze heeft er een bijzondere plek gecreëerd waar fruit en bomen zich vermaken. De tochtige wind die je bovenaan onvermijdelijk verneemt is er niet en wordt ingeruild voor het geluid van wapperende blaadjes en zoemende bijen. Er hangt er een bijzondere sfeer: je hebt het gevoel er nooit alleen en bovendien in goed gezelschap te zijn.
Katrien leert me hoe belangrijk het is om te voelen, waar te nemen. Ze staat in nauw contact met de weersomstandigheden. Haar doortastende blik is heel vaak gericht naar de hemel en haar huid heeft alle alertheid voor de effectieve gevoelstemperatuur, de toestand van de wind, de impact van de droogte en de natte. Deze meetinstrumenten staan constant op waakzame stand en zorgen ervoor dat de omstandigheden in de tunnels ernaar aangepast worden om het voor de opkweek en het plantgoed die er zich bevinden zo aangenaam mogelijk te maken. Net als op vele bedrijven was de droogte dit voorjaar een serieuze beproeving. Des te meer op de Zaailing: de regen gaat vaak de andere richting uit, weg van het dal waarop de boerderij zich bevindt, juist op het moment wanneer het erop lijkt dat er net een regenwolk zal aankomen. Nelis wist me te vertellen hoe wolken aangetrokken worden door de nabijgelegen bossen en daardoor passen ze hun koers aan, weg van de boerderij. De grond was op een bepaald moment poederdroog, steenhard en onbewerkbaar. Zo hebben we in stenen van zware leemgrond uien geplant en dat voelde niet goed. Letterlijk: mijn huid werd met der tijd een beetje geraspt tot kleine open wondjes door het schuren tegen die beenharde grond. En figuurlijk werd het pootgoed op de ergste plekken gewoonweg tussen de brokken gestoken, met een wrang gevoel over de omstandigheden waarin die uitjes moeten overleven en tot ontwikkeling zien te komen.
Katrien gaat heel bezield om met haar planten, dat uit zich in de manier waarop ze een zaadje plant of plantgoed in de volle grond steekt. Het zal me altijd bijblijven hoe volmaakt het is om de intentie mee te geven aan dat zaadje of plantje om zich er te gedijen en verder te groeien tot een vitale, krachtige plant. Maar in deze omstandigheden had ik eerder veel compassie met die mini-uitjes. Dat voelde niet goed aan, ontevreden over mijn werk was ik. Maar meer kon ik niet doen. Het was niet meer in mijn handen en ik moest het nu overlaten aan de natuur. Maar! Na langdurige zonneschijn komt altijd ein-de-lijk regen en dat doet de boerin en het land weer herleven. De rust kwam terug. Het land kon weer bewerkt worden en er kon weer op gewerkt worden zonder dat gesukkel. Onder andere dankzij de technische medewerking van Michiel met zijn passie voor het tractorwerk en de bijdrage van Staf met zijn levenslange ervaring in de stiel zijn ze weer helemaal mee met de planning. Er komen meer een meer mooie kleurtjes op het land, alles groeit en bloeit. En ja hoor, zelf de uien vonden manieren om zich te herpakken.
De Zaailing is een klein bedrijfje (van 2 ha) met de grootste bedrijvigheid. Ik merk op dat hoe kleiner iets is, hoe meer aandacht eraan gegeven wordt en kan krijgen. Het gaat hier niet over oppervlakte, maar over wat je ermee doet en hoe je dat doet. Hoe verfijnd je de dingen uitvoert en realiseert en betrokken je bent met het geheel. De Zaailing is een hele fijne plek. Ook hier heb ik mijn hart verloren.
Via deze weg wil ik Katrien en Nelis innig bedanken, voor hun betrouwbaarheid en oprechtheid, om me ook zo te betrekken bij het hele gebeuren en omdat ik hen in hun authenticiteit kan leren kennen. Ik ben benieuwd naar wat we er nog zullen beleven, waarvan ik nog zal mogen meevoelen.
Foto's en tekst: Stefi Loosvelt
Stefi zit in het tweede jaar van het leertraject biologische en biodynamische landbouw in Gent. Voor meer info over de opleiding, neem een kijkje op https://www.landwijzer.be/leertraject