Sommige maatschappelijke vraagstukken lijken heel complex. De transitie naar een werkelijk duurzame landbouw en voedselketen is er zo één. Zogenaamd wil iedereen werken aan duurzame ontwikkeling, maar bij de uitvoering ervan duiken overal vertragingen en tegenstellingen op. Dan wordt er gegoocheld met cijfers en data over stikstof, biodiversiteit, bodemerosie, pesticideresidu’s, … en komen politici -na druk gelobby van belangengroepen- met beleidsdoelstellingen, subsidies, controles en sancties op de proppen. Er ontstaan belangenconflicten en strijdende partijen, tussen landbouw en natuur, tussen politieke strekkingen, tussen concurrenten in de markt, … en alles vertraagt. Denken we maar aan de recente polemieken over het stikstofarrest.
Op zo’n moment kan een beetje meta-view en holistische blik helpen om al dat gedoe te overstijgen en tot een gemeenschappelijk doel te komen. Dat is het doel van de wereldwijde campagne, die momenteel loopt onder de slogan ‘Save Soil’. Een bekende Indische yogi heeft zich op basis van een grondige wetenschappelijke feitenkennis over het wereldwijde landbouw-voedselvraagstuk en vanuit een diepe verbondenheid en respect voor alle leven op aarde achter deze campagne geschraagd. Hij treedt op als boegbeeld van de campagne en maakt de boodschap zichtbaar dmv een tocht van de UK naar India doorheen 26 landen. De campagne trok in de voorbije weken langs de belangrijkste Europese grootsteden, waaronder Brussel, waar telkens in gesprek wordt gegaan met beleidsmakers, organisaties, media en consumenten om het doel van de actie bekend te maken.
Dat doel is heel eenvoudig :
Laten we ervoor zorgen dat landbouwbodems overal opnieuw minstens 3 % organische stof bevatten!
Zo herstelt de gezondheid en veerkracht van de bodem, van het bodemleven en van het hele landbouw-voedings-systeem en verhinderen we dat we verder afstevenen op een wereldwijde landbouw-voedselcrisis. Dat zal ook sterk bijdragen aan de noodzakelijke koerswijziging ivm het klimaatvraagstuk. Met de reis wil de campagne deze oproep onder de aandacht brengen van minstens de helft van de wereldbevolking opdat zij overal hun beleidsmakers zouden oproepen om dit doel te verankeren in beleid en regelgeving.
Uiteraard kan het niet de bedoeling zijn deze doelstelling te realiseren door het wereldwijd gesjacher met kunstmest en veevoer om te gooien naar een mondiale handel in organisch materiaal, waarbij rijkere landen armere landen opnieuw gaan plunderen. Ook meer regionaal is het niet de bedoeling dat organisch materiaal uit bos- of natuurgebied wordt geroofd om landbouwgronden te verrijken. Ook het dumpen van organisch afval op landbouwgrond -denken we maar aan digestaat van vergistingsinstallaties en de meestal met plastics vervuilde groencompost- is niet wat hier beoogd wordt. Het gaat erom dat het organisch materiaal, dat de bodem verrijkt, zoveel mogelijk op die bodem zelf wordt geteeld. Dan verandert de hele vruchtwisseling, komen er meerjarigen in het bouwplan, worden rustgewassen, groenbemesters en bodembedekkers structureel ingeschakeld; en herkauwers. Dan vergroot het buffervermogen van de bodem, wordt ze minder ziektegevoelig, is er minder nood aan kunstmest en plaagbestrijding, enz. Een eenvoudige doelstelling verandert het hele landbouwsysteem en zorgt voor herstel. Maar daarvoor is een maatschappelijk bewustzijn noodzakelijk en de medewerking van beleidsmakers, de hele voedselketen en de consument. Daarom is het van belang dat zoveel mogelijk mensen wereldwijd zich achter deze doelstelling zetten. De internationale steunbetuigingen voor de campagne zijn in elk geval breed.
Deze actie roept ook op om vanuit de agro-ecologische beweging minder te strijden tégen en meer op zoek te gaan naar een common sense met een bredere coalitie vóór een positieve verandering.
Wat gebeurt er als we minder focussen op de strijd tegen kunstmest, chemie, industrialisatie, land-grabbing, GGO’s, … ? Het is een boeiende vraag en wellicht geen kwestie van of/of maar eerder van én/én. Bovendien moeten we als agro-ecologische beweging ook kritisch in eigen boezem durven kijken. Hoe komt het eigenlijk dat zo’n eenvoudige en logische maatregel niet als één van de hoofdregels is ingeschreven in de lastenboeken van de biologische en biodynamische landbouw?
Wil je meer weten over deze campagne? Zie: https://www.consciousplanet.org/nl
Geert Iserbyt - Leertrajectbegeleider Leertraject Bio- & BD-Landbouw Gent
12 mei 2022
Als vormings- en kenniscentrum voor de biologische landbouw vindt Landwijzer vzw het belangrijk om bij te dragen aan het maatschappelijk debat en om opinies te publiceren rond actuele thema’s en ontwikkelingen op het (raak)vlak van landbouw, natuur, milieu en voeding. Opinies die in de lijn liggen van de missie en visie van Landwijzer.
De auteur schrijft deze opinie in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud.
Deze opinie verwoordt de visie van de auteur en is geen weergave van de visie van Landwijzer vzw als geheel.
Reageren? Mag! Stuur je reactie/opinie naar: webmaster@landwijzer.be