Het eerste jaar van het Leertraject Bio- & BD-Landbouw ronden we naar jarenlange traditie af met een studiereis naar Dottenfelderhof. Op dit gemengd, biodynamisch bedrijf nabij Frankfurt in Duitsland werken, leren en eten we samen en wordt er een duidelijker beeld gevormd van ieders toekomst als bioboer.in.
Sinds enkele jaren plaats ik de verslagen van deze reis op de Landwijzer website en nieuwsbrief. Telkens deed het me zin krijgen om mee te gaan. Dit jaar lukte het me uiteindelijk en trok ik met de Leuvense cursisten mee naar Dottenfelderhof. Weg van mijn vertrouwde bureau waar ik dit verslag nu schrijf. Terug op deze plek, enkele weken later, leeft er deze keer echter een levendige herinnering en rijke ervaring die nog lang zal nazinderen.
In tegenstelling tot de cursisten is het niet mijn roeping om zelf boer te worden. Ik waag me dan ook niet aan technische details over graanteelt, plantmachines of mestkwaliteit. Ik geef wel graag een algemene indruk mee over onze reis.
Op 9 juli arriveerden we op Dottenfelderhof, op een boogscheut van het drukke en chaotische leven in de grootstad Frankfurt. Het verschil met de stadsomgeving was dan ook groot. De zwaluwen en het insectengezoem verwelkomden ons op het mooie binnenplein, het kloppende hart van het bedrijf. De boerderij als plek waar schoonheid een plaats mag krijgen… dat hebben ze hier wel begrepen.
De weekplanning bestaat uit een strak schema met rondleidingen, werkmomenten, lunchpauzes en tijd om terug te blikken wat we hebben gezien en geleerd. Omdat hier zowel graan, vee, groenten, fruit als bloemen geteeld worden, valt er heel wat te leren over elke bedrijfstak. Het zijn echter niet de aparte specialisaties op zich die de grootste aandacht krijgen, maar wel de verhoudingen tussen dit alles en de kringloop die hiermee gevormd wordt. Elke keuze en beslissing wordt hieraan afgetoetst.
Dat er vanuit één kerngedachte -hoe zorgen we voor een betere bodem- een heel organisme ontstaat, is opmerkelijk. Want dat is Dottenfelderhof wel, een eigen organisme met verschillende entiteiten die met elkaar in verbinding staan en zo een geheel vormen.
Hoewel het op weerkundig vlak een bijzonder zwaar jaar was (maanden erg nat, dan plots een lange en constante periode van droogte), stralen de boeren passie uit. Tijdens elke rondgang spreekt de boer met zorg, liefde en bezorgdheid over zijn/haar teelten, terwijl hij/zij ook de link legt met het belang van die teelt voor de rest van de boerderij.
Tijdens de werkmomenten (zei daar iemand wortels wieden?) gingen we samen dieper in op teeltmethoden, irrigatie en afzetmogelijkheden. Maar het waren vooral de gesprekken over het (boeren)leven zelf, die in deze omgeving een plek naar ons hart zochten.
Tijdens alle rondleidingen zat een biodynamische insteek verweven. Het zorgde voor een warme wind die de deur naar het biodynamische denken verder deed openzwaaien bij ons allen.
Vele indrukken kwamen op ons af. Tijd om te reflecteren was er amper tijdens de dag. Gelukkig vonden we elkaar ’s avonds rond het kampvuur, waar we onder een heldere sterrenhemel bleven napraten. Vaak vergezeld door de ‘Dottenfelderboeren’ die elk jaar uitkijken naar het bezoek van ‘die Belgen’. Maar beste Barbara, Mathias, Reinhart … en alle collega-boeren, dat gevoel is wederzijds! Ook wij kijken elk jaar uit naar een weekje Dottenfelderhof, weg van onze vertrouwde plek…
Zou ik volgend jaar terug mee gaan?
Niet alles valt in woorden te vatten. Zo heb ik bv niets verteld over de kakelende kippen die massaal uit onze handen aten, de volgzame koeien, de geweldige hooidroogschuur, de heerlijke maaltijden (wat kon iedereen zo genieten van dat eten!), de mengelmoes van talen die door elkaar gebruikt werd (met een bijzonder woord van dank voor onze vertaler Bert!), het plonsen in de verfrissende rivier, de nachtelijke bakkers, het inspirerende bezoek aan Bingenheimer Saatgut…
Maar soms betekent minder net meer… Zo vond cursiste Lore tijdens de reis inspiratie voor een gedicht. Een gedicht dat in enkele lijnen het gevoel van de reis samenvat. Ze deelde het met ons op de laatste ochtend van onze trip. Ik ben blij dat we het ook met jullie mogen delen.
Kruisbestuiving
Het begon plots, de warme adem van een plek
Het gezoem en het gezwaluw, en ook wij
bewogen ons in cirkels, lieten ons meedrijven
om later tegen de stroom in te kunnen zwemmen
De dagen trokken zich op gang als de klimplanten op de eeuwenoude muren
Vastberaden niet los te laten
want de koeien moeten gemolken en de bieten moeten geoogst
het gras moet gemaaid en de varkens moeten gevoederd
en toch was er iets met stilstand
en koehorens en proberen begrijpen wat niet begrepen kon worden
’s nachts als zelfs de vogels sliepen in de takken en de kieren
werd er gekneed op het ritme van het brood
Tussen de wortels groeiden gesprekken, rond het vuur groeide de gewoonte te delen
welke delen een geheel maken en welk geheel ons nieuw huis kan zijn
want we leven in boeiende tijden. We zullen blijven
tot de tijd zo rijp is als de sappige bessen
We zullen zien hoe het graan nooit afwijkt van zijn vorm
We zullen de aarde niet meer uit onze poriën krijgen
We zullen zorgen dat we ons kunnen blijven afvragen of de krekels het ook warm hebben
We zullen uitzwermen, maar niet te ver
omdat er zelfs bij zelfbestuivers soms ook kruisbestuiving is
We zullen doorgaan tot we net zoals de koeien
blindelings de weg naar onze plek vinden
Gedicht: Lore Bellemans, eerstejaarscursiste in Leuven – Dottenfelderhof – juli 2023
Verslag: Pieter Vermeiren, medewerker Landwijzer - juli 2023
