Een praktijkles rond zaadteelt, in het verlengde van de lessen plantkunde, is een vast onderdeel in het curriculum van de eerstejaars in het Leertraject Bio- & BD-Landbouw van Landwijzer. Naar goede gewoonte gaan de cursisten samen met docente Lien Vrijders langs bij Greet Lambrecht van biologisch tuinbouwbedrijf Akelei in Schriek - beide actief bij én zaadvermeerderaar voor Vitale Rassen.
Vitale Rassen is een VZW voor en door biologische boeren met een hart voor zaadvaste, vitale groenterassen en de eigen zaadvermeerdering hiervan, met als missie de veredeling terug in boerenhanden te leggen. Vitale Rassen brengt zaden op de markt die ze niet wil opsluiten in eigendomsrechten, maar die ze terug ter beschikking wil stellen aan de gemeenschap, zoals dit tot voor enkele decennia altijd het geval geweest is. Deze zaden, met hun brede genetische eigenschappen en daardoor sterk adaptatievermogen, zullen niemand specifiek – en daarmee iedereen – toebehoren. Vitale rassen gaat zo voor zaden barstensvol vitaliteit, gedragen door de gemeenschap, en ontsproten uit de moederschoot van de biologische landbouwsector.
Bio-boerenvermeerderaars over heel Vlaanderen vermeerderen hun goede selecties en bieden ze aan aan Vitale Rassen. Om het oogsten van de zaden gemakkelijker te maken, worden er regionaal mobiele dorsmachines ter beschikking gesteld.
Na een eerste ruwe dorsing worden de zaden gecentraliseerd op één plek, namelijk op het biodynamisch tuinbouwbedrijf Akelei in Schriek. Hier worden de zaden verder geschoond, bewaard en verpakt. Door middel van een webshop kunnen onze biologische zaden door collega boeren en tuinders, maar ook door amateurtuinders, aangekocht worden.
Verschillende Vlaamse bio-boeren vermeerderen dus lokaal zaden voor Vitale Rassen, die deze opnieuw lokaal verdeelt. Hieronder vertelt leertrajectbegeleider Jan Van Hulle van Landwijzer Gent waarom zaadvaste rassen zo belangrijk zijn voor boer én consument.
"Zaadvaste rassen staan symbool voor de stabiliteit, veerkracht en duurzaamheid in de biologische landbouw. Eén van de belangrijkste voordelen van zaadvaste rassen, is de grote genetische variatie tussen planten waardoor ziektes zich minder snel kunnen verspreiden dan bij de genetisch identieke F1/hybride-rassen. Niet enkel deze variatie biedt voordelen. Telers kunnen deze rassen immers ook zelf vermeerderen door hun eigen zaaizaad te winnen en opnieuw uit te zaaien: generatie na generatie. Door de selectie die de telers elke keer opnieuw maken (de beste planten met de gewenste eigenschappen om mee verder te gaan, worden eruit gehaald en opnieuw vermeerderd), zijn deze rassen bijzonder goed aangepast aan veranderende omstandigheden zoals de klimaatverandering.
Eigen zaadteelt, geeft de telers bovendien ook de autonomie over hun zaden. Deze onafhankelijkheid van grote zaadleveranciers biedt hen de vrijheid om te kiezen wat ze willen telen. Dit resulteert in vitale gewassen én in vitale bedrijven. Doordat zaadvaste rassen GGO-vrij zijn, puur natuurlijk en ontwikkeld zonder kunstmatige ingrepen, dragen ze bij aan de biodiversiteit én aan de diversiteit en vitaliteit van ons dieet.
De telerselecties zijn een levend erfgoed dat zich boerengeneraties lang heeft ontwikkeld volgens onze smaak en behoeften. Zaadvaste rassen zijn dus niet enkel een bron van gezond (en smaakvol) voedsel, ze zijn ook het resultaat van boerentrots en traditie.
Door te kiezen voor zaadvaste rassen, kiezen we voor een rijk pallet aan smaken en voor een landbouw die klaar is voor de uitdagingen van morgen. Tevens verbinden we ons als bedrijven ook met elkaar en onze bodem op een manier die resulteert in een sterk netwerk, onder én bovengronds."
Verdelers van zaadvaste rassen:
Meer weten over GGO's en de wetgeving rond zaadvermeerdering?
In België is de biotechindustrie aan zet (apache.be)
Is biodynamische landbouw politiek? | De Kollebloem