Ook deze maand zoomen we in op een verdiepend werkstuk van de Gentse tweedejaarscursisten van het leertraject. Hier beschrijft Moïra haar onderzoek naar de lokale en duurzame samenwerking tussen een CSA-bedrijf en een ziekenhuis uit de buurt. Het is telkens mooi om zien hoe elke cursist zich zijn of haar onderwerp echt eigen maakt en zo een stap dichter komt bij de eigen landbouwpraktijk. De komende maanden laten we in de nieuwsbrief ook nog andere cursisten aan het woord.
Van verpleegkunde naar het veld
Sinds het begin van mijn studie verpleegkunde groeide mijn interesse in gezondheid. Naarmate ik me er meer in 
verdiepte, kreeg voeding een steeds belangrijkere rol. Ik was er steevast van overtuigd dat voeding aan de basis ligt van onze gezondheid. Gezonde voeding hangt af van de voedingswaarde, maar ook van de manier van telen en verwerken.
Het duurde niet lang voor biologische voeding de voorkeur kreeg. Tijdens mijn stages, voornamelijk in ziekenhuizen, werd ik vaak geconfronteerd met de maaltijden die voorgeschoteld werden. Was dit voeding voor zieke mensen? Ik was stomverbaasd dat voeding geen belangrijkere rol had bij het genezen van mensen. Biologische voeding in een ziekenhuis was een ‘ver-van-mijn-bed-show’. Het belang van gezonde voeding werd, in mijn ogen, steeds ferm onderschat. Tot grote teleurstelling toe.
Na het afronden van mijn studies besloot ik de opleiding aan Landwijzer te volgen. Ik vond het belangrijk om zelf voeding te kunnen produceren. Gezonde voeding. Al snel had ik een stageplaats gevonden in de omgeving van mijn woonplaats: ‘CSA Het Polderveld’. Daar werd me verteld dat ze een samenwerking waren aangegaan met AZ Zeno. Dit hield in dat ze op het veld groenten zouden kweken om vervolgens in de keuken van de ziekenhuiscampus Knokke-Heist te verwerken. Biologische groenten in een ziekenhuis in België, ik had het niet durven dromen. Dit was voor mij een teken dat ik vast en zeker op het juiste pad was. Het leek me interessant om de samenwerking in kaart te brengen om als voorbeeld te dienen voor andere (gezondheids-)instellingen en CSA-boerderijen, maar ook als denkoefening, op zoek naar mogelijke andere samenwerkingsvormen gebaseerd op het CSA-model (Community Shared Agriculture).
Duurzaamheid en lokale verankering
CSA ‘Het Polderveld’ is een biologisch gecertificeerde zelfoogstboerderij te Westkapelle. Er worden diverse groenten geteeld op 1,4 ha poldergrond voor ongeveer 100 huishoudens. Sinds 2017 werkt ‘Het Polderveld’ samen met 'AZ Zeno’. Naast de zelfoogst wordt er op ca. 1ha ook diverse groenten geteeld voor het ziekenhuis. Het ziekenhuis en de boerderij liggen op slechts 2km afstand van elkaar. De groenten van het veld worden opgehaald en verwerkt in de productiekeuken en de bistro van het ziekenhuis en vervolgens aangeboden aan het personeel en de patiënten. De productiekeuken is een overkoepelende vzw die verder ook levert aan rusthuizen, kinderdagverblijven en ziekenhuiscampus Blankenberge. Het interessante economische model van CSA is geïntegreerd in de samenwerking. Er wordt voor aanvang van het seizoen een kostenraming gemaakt die vervolgens bekostigd wordt door een gemeenschap, in dit geval het ziekenhuis. Dit kan maandelijks of per kwartaal gebeuren. De bereidwilligheid van het ziekenhuis om dergelijke investering te doen, toont dat ze voor meer willen betalen dan enkel de producten en de ‘input’ die ervoor nodig is.
De samenwerking gebeurde op aanvraag van de catering-manager van het ziekenhuis, die bewust kiest om meer lokale en duurzame producten te gebruiken in de keuken van het ziekenhuis. “Geen vis meer op ons bord uit het verre oosten of het diepe zuiden, geen boontjes uit Kenia, geen tarwe uit Marokko. Duurzaamheid en lokale verankering, daar gaan we voor.”, aldus het jaarverslag (2016) van AZ Zeno, dat verder stelt dat er enkel nog gekozen wordt voor groenten uit België, dat er meer aandacht moet komen voor vergeten groenten en dat men in de toekomst samenwerkingen met bioboeren wil ontwikkelen.
Gemotiveerde trekkers
Het CSA-model lijkt me voor boeren interessant om te gebruiken bij soortgelijke samenwerkingen. Via dit model 
kan de boer prijszetter zijn van zijn producten en is een eerlijk inkomen gegarandeerd. Voor dergelijke projecten zullen steeds gemotiveerde trekkers nodig zijn vanuit gezondheidsinstellingen of grootkeukens zelf, aangezien ik verwacht dat enthousiaste CSA-boeren niet zullen volstaan. Biologische producten kennen ondertussen wel een opmars in België en omringende landen, alsook is duurzaamheid niet meer weg te denken sinds de wekelijkse klimaatmars. Ik heb de indruk dat mensen meer bewust worden van de socio-ecologische impact van hun levensstijl en dat de groeiende vraag naar verse, lokale en duurzame producten daarbij aansluit. Openbare instellingen springen beter vroeg dan laat op de kar aangezien het slechts een kwestie van tijd is voordat dergelijke voeding verwacht zal worden.
Bekijk zeker eens het filmpje op Focus/WTV.