Op woensdag 7 augustus ging voor de eerste keer in België een demo-dag door voor zaadvaste bio-rassen en dit op CSA De Witte Beek in Bierbeek bij Leuven.
In een bewonderenswaardige krachttoer was boerin Jen Nold er met haar ploeg in geslaagd om tussen de normale productie-activiteiten door van zowat 100 rassen onberispelijke demonstratie-perceeltjes aan te leggen, die allemaal op deze dag toonbaar waren. Met ongeveer 130 deelnemers waarvan een 45-tal uit Wallonië (voormiddag) en een 85-tal uit Vlaanderen (namiddag) was deze rassendag een succes.
Netwerking voor biozaden
Deze demodag werd, naar het voorbeeld van gelijkaardige bijeenkomsten in het buitenland, georganiseerd door het Duitse zaadhuis Bingenheimer Saatgut ism De Witte Beek, maar was duidelijk meer dan een promo-stunt voor het eigen bedrijf.
Een belangrijke meerwaarde in de aanpak van Bingenheimer Saatgut is het feit dat het deel uitmaakt van een omvangrijk internationaal netwerk van boeren, veredelaars, vermeerderaars en andere bio-zaadhuizen die allen werken vanuit een gedeelde visie, namelijk dat zaden common goods zijn en dus geen privaat bezit kunnen zijn. Daarom zijn alle door hen verdeelde rassen zaadvast en vrij van kwekersrechten of patenten, zodat boeren die dat willen, ze vrij kunnen na-telen om nog meer te komen tot streek- of bedrijfseigen variëteiten. Ondersteund door een 30-tal veredelaars en een 100-tal vermeerderaars, counteren Bingenheimer Saatgut en Kultursaat de sterk afgenomen agro-biodiversiteit door de in standhouding van heel wat bestaande rassen, en de ontwikkeling in de afgelopen 30 jaar van om en bij de 80 groenterassen, aangepast aan de actuele noden in de bioteelt.
Essentieel daarbij én duidelijk verschillend van de biozaden van zowat alle grote zaadhuizen, is het feit dat zowel de veredeling als de vermeerdering van deze rassen gebeurt onder biologische of biodynamische omstandigheden. Heel wat zaden die als bio worden verkocht, zijn immers gangbaar veredelde rassen die slechts 1 jaar biologisch vermeerderd werden. Daarom is recent met een aantal organisaties een nieuw label ontwikkeld, Bioverita, wat duidt op de ontwikkeling van groenterassen onder biologische of biodynamische omstandigheden. Want de kwaliteit van een goed ras begint bij het veredelingsproces. Bij de rassen die Bingenheimer Saatgut verdeelt, wordt meestal in dat veredelingsproces ook grote waarde gehecht aan de smaak. En uiteraard wordt nauwlettend toegekeken op de kwaliteit van het zaadgoed zelf met consequente kiem- en groeikracht-testen, eventuele warmwaterbehandelingen tegen zaadoverdraagbare ziekten en specifieke zaadconditionering voor precisiezaaigoed zoals calibrering, pilering of priming.
Vakkundige uitleg
Op een buitje na (een prima aanleiding om even te schuilen in de tunnel in het gezelschap van 10-tallen verschillende tomatenrassen) was het weer gunstig op deze demodag en konden we in groepen met deskundige uitleg de demo-percelen bezoeken. De medewerkers van De Witte Beek en zowel de Vlaamse als Duitse vertegenwoordigers van Bingenheimer Saatgut gaven bij alle getoonde teelten uitleg over de verschillende eigenschappen van de diverse rassen. Hier en daar was er ook mogelijkheid om te proeven.
Zowel in de openingstoespraken als het slotwoord werd het belang benadrukt van een open dag als deze op een productiebedrijf waar bio-boer(inn)en elkaar ontmoeten en ervaringen over rassen uitwisselen. Ook het belang van de netwerking rond zaden tussen veredelaars, vermeerderaars, distributeurs en boeren, maar ook onderzoek, voorlichting en opleiding werd aangestipt. Zowel Mieke Lateir, vertegenwoordiger bij groothandel Biosano voor Bingenheimer Saatgut voor de Benelux (tevens oud-cursiste van Landwijzer) als Jen Nold, CSA-boerin op de De Witte Beek (eveneens oud-cursiste van Landwijzer), hielden een pleidooi voor een verdere vruchtbare samenwerking rond zaadvaste bio-rassen.
Feest
Deze dag was echt een feest voor de zaadvaste agrobiodiversiteit en een ode aan kleinschalige professionaliteit. De Witte Beek lag er pico bello bij en kreeg dan ook felicitaties van de Duitse vertegenwoordiger die vaker dergelijke dagen begeleidt en zelden zo’n net bedrijf had gezien.
Tussen de deelnemers viel de aanwezigheid van heel wat afgestudeerde Landwijzer-cursisten duidelijk op. Het feit dat we in dit leertraject actief het bewustzijn rond zaadvaste rassen doorgeven, is daar zeker niet vreemd aan. Het doet dan ook deugd te merken dat op veel plaatsen in Vlaanderen deze zorg wordt geïntegreerd in de dagelijkse bedrijfsvoering.
Geert Iserbyt
Meer info
Nederlandstalige Catalogus 2019 van Bingenheimer Saatgut: https://media-bsag-live.saatec.de/media/wysiwyg/Dateien/Kataloge_PDF/NL_Bingenheimer_Saatgut_AG_Katalog_2019.pdf
Het Vlaamse netwerk van bio-boeren, die zelf zaden vermeerderen en regelmatig kennis uitwisselen met Duitse en Nederlandse partners uit het netwerk van Bingenheimer Saatgut: vzw Vitale Rassen (vroeger: Netwerk Zelf Zaden Telen) http://www.zelfzadentelen.be/