Eva Vangenechten, biologe en docente aan de UGent, versterkte een poosje de administratie bij Landwijzer. Over de vraag of ze zin had om mee te reizen naar Dottenfelderhof, moest ze niet lang nadenken. Voor de eerstejaars van het Leertraject Bio-& BD-Landbouw is dit de bekroning van hun eerste schooljaar. Voor Eva zou het de kers op de taart worden van haar tewerkstelling bij Landwijzer en zo kon ze de landbouw aan den lijven ondervinden en doorvoelen. Eva reisde mee met de Leuvense delegatie cursisten en naast de dagelijkse updates via de sociale media-kanalen die ze behartigde, is ze ook even in haar pen gekropen om haar inspirerende reiservaring met ons te delen. Lees en verwonder je mee.
Hoewel de zomer nog maar net lijkt te beginnen, doet de nazomer zijn intrede. Misschien ben ik hier wel de vreemde eend in de bijt, maar laat het dan zeker een nieuwsgierige zijn. Stilletjes worden beelden gemixt en aan elkaar gekoppeld als geheel. Hoe interactie op elk niveau zijn eigen wisselwerking tot stand brengt. Elk landschap is in constante verandering.
Terwijl ik dit schrijf zit ik op het kleinste terrasje van Gent, waar de kerstomaten rood kleuren en de bonen vrolijk kronkelen. De gierzwaluwen cirkelen hoog boven mijn hoofd en dankbaarheid vult mijn lichaam. Er zijn zoveel brillen om een landschap te lezen, en de voorbije maanden hebben mij een extra bril gegeven. Een groene, want in de bio-landbouw ben ik nog een groentje. (Met broccoli als favoriet).
Als bioloog is er altijd al een fascinatie geweest om alles daarbuiten te begrijpen. Paden brachten mij naar de werking van Landwijzer, waar er zaadjes werden geplant. In juli mocht ik mee met de eerstejaars van het Leertraject Bio- & BD-Landbouw op studiereis naar Dottenfelderhof om de landbouwstiel even te doorvoelen. Dottenfelderhof, een biologisch en biodynamisch paradijs van 220 hectare boven Frankfurt, waar mogelijkheden realiteit zijn en waar er onbegrensd gedroomd mag en kan worden. Daar tussen de velden en weides is de verbondenheid zo voelbaar. En zonder dat ik het zelf helemaal besefte was dat exact wat ik nodig had.
Zeven dagen werden we ondergedompeld in de biologische en biodynamische landbouw door middel van rondleidingen, werk- en reflectiemomenten. De dagen waren gevuld met inzichten en ontdekkingen, waarbij we elke kans grepen om te leren en te groeien. Ik neem je graag mee op deze ontdekkingsreis.
Aankomen op Dottenfelderhof voelde als het binnentreden in een andere wereld. Al snel hadden we het ritme te pakken. Gevolgd door een kort reflectiemoment van de vorige dag en het stellen van intenties voor de nieuwe dag, startte elke werkdag om 7u45 met de 'spreuk van de week':
"Ich füle wie veraubert
Im Weltenschein des Geistes Weben,
Es hat in Sinnesdumpfheit
Gehüllt mein Eigenwesen,
Zu schenken mir die Kraft,
Die ohnmächtig sich selbst zu geben
Mein Ich in seinen Schranken ist."
Na de maaltijd, 'frühstück' en 'mittagessen', was er een 'arbeitsbesprechung'. De boeren deelden hun plannen voor de dag, waarna we ons in groepjes verdeelden om het werk op het veld te verrichten. De werkzaamheden varieerden dagelijks en boden steeds nieuwe inzichten en ervaringen.
Op het ritme van de plantmachine werd de kool gepland, terwijl de bonen werden geoogst, de eieren gesorteerd en bessen geplukt. Het onkruid tussen de wortelen, kolen en bloemen werd gewied. Pompoenen werden verzameld, bloemen gedroogd en tomaten verzorgd. Groenten werden gewassen en kippenhokken geschilderd. De energie was hoog de voldoening nog groter.
Het 'möhren jäten' werkte therapeutisch en verdient het om hier vernoemd te worden. Elk jaar wordt er uitgekeken naar de komst van de Landwijzercursisten om te helpen bij het wieden van de wortels. Op handen en knieën werd elk sprietje groen bekeken, geëvalueerd en eventueel geëlimineerd. De zonnestralen verwarmden onze ruggen en de zang van de veldleeuwerik vulde de lucht met een gevoel van tijdloosheid. Het was in deze eenvoudige, repetitieve handeling dat het groepsgevoel werd versterkt.
Het samen werken bracht ons dichter bij elkaar. Elke handeling, elke beweging werd een gezamenlijke inspanning. De gesprekken die ontstonden, de stiltes die we deelden, ze droegen allemaal bij aan een diepere verbinding. Verbinding met onszelf, elkaar en de aarde.
Werkmomenten wisselden af met rondleidingen. Elk onderdeel van de boerderij had zijn eigen verhaal en functie, en we leerden hoe deze onderdelen samenwerkten om een duurzaam en harmonisch geheel te vormen. Wij waren als hongerige sponzen voor informatie en probeerden elk verhaal te capteren.
Met onze rode petten 'Toekomst Zaaien' proefden we zelfs van stenen om het verschil tussen zand en klei beter te begrijpen. Martin vertelde over de vruchtbare lössbodem en de invloed van het reliëf op het erf. We verdwaalden in verhalen over vroeger, over hoe alles hier begon in 1968. Heel het systeem van de gemeenschap werd aan ons uitgelegd. Het is een systeem van verschillende cellen, met elk hun eigen autonomie met het gemeenschappelijke doel, 'De Boerderij'.
De koeien straalden zoveel kracht uit, glanzend met horens. Wortels en bieten werden doorgesneden om het cambium, xyleem en floëem te onderzoeken. Look werd onderzocht en bij broccoli werd er afgevraagd wat nu exact de stengel was. We doken in de wereld van zaadteelt en graanverdeling. Termen zoals zelfbestuiving en kruisbestuiving werden opgefrist. Ideaal voor het bezoek aan Bingenheimer, een bedrijf dat zich specialiseert in biologisch-dynamisch geteelde zaden.
In de kelders van de boerderij, waar de kaas rijpt, werd de meest iconische zin van de week uitgesproken: “Steiner hat keinen Käse gemacht.”. Deze woorden, uitgesproken met een vleugje humor, brachten een gevoel van verwondering en nieuwsgierigheid. Hier, te midden van de kazen die langzaam hun smaak ontwikkelen, werden we herinnerd aan de veelzijdigheid en complexiteit van het werk op de boerderij. Onder de schaduw van de lindeboom werden we ingewijd in de mystieke wereld van astrale en etherische krachten. Deze gesprekken verruimden onze horizon en lieten ons nadenken over de subtiele interacties tussen mens, natuur en kosmos.
De diversiteit aan onderwerpen die aan bod kwamen was verbluffend. We praatten over de verschillende voedergewassen en hun rol in de voeding van het vee. Het beheer van kippen, varkenshouderij, fruitteelt, groenteteelt en de bereiding van biodynamische preparaten kwamen allemaal aan bod.
Elke stap die we zetten, bracht ons dichter bij het begrijpen van de dynamiek van de biodynamische landbouw. De wisselwerking tussen werk en kennisoverdracht, tussen het fysieke en het intellectuele, verrijkte ons begrip van de natuur en onze plaats daarin. Het was een leerproces van observeren, ervaren en reflecteren. Deze intensieve onderdompeling in de landbouwpraktijk en de gemeenschapsstructuur van Dottenfelderhof gaf ons niet alleen kennis, maar ook een diep gevoel van verbondenheid en inspiratie voor de toekomst.
Terug thuis blik ik terug op afgelopen maanden, vol dankbaarheid en nieuw enthousiasme. Dankbaar voor alle kansen. Enthousiast over alles wat ik nog niet weet en kan bijleren. Mijn tijd bij Landwijzer en in Dottenfelderhof heeft mij meer dan ooit doen beseffen dat elke handeling en interactie bijdraagt aan een groter geheel. Met een frisse blik en een groene bril kijk ik uit naar de toekomst.
Eva Vangenechten
Voor meer info over het Leertraject Bio- & BD-Landbouw, neem een kijkje op https://www.landwijzer.be/leertraject.