‘The Wizard and the Prophet’ - Charles C. Mann

Two Remarkable Scientists and Their Dueling Visions to Shape Tomorrow's World

Wat een heerlijk en boeiend Engelstalig boek, vers van de pers, uitgegeven januari 2018! De auteur geeft minutieus de biografie en worsteling weer van twee boegbeelden uit de Amerikaanse geschiedenis, William Vogt en Norman Borlaug, die een meer dan wereldwijde impact gehad hebben op de ontwikkeling van onze huidige verhouding tot landbouw en voeding.

Gezien tegen het licht van het wereldvoedselvraagstuk: “Hoe gaan we tegen 2050 een bevolking van 10 miljard mensen voeden?”, zijn de afgelopen 100 jaar allerlei mogelijke visies ontwikkeld. William Vogt kan je beschouwen als de vader van de ecologische beweging en Norman Borlaug als de man die de oplossing zocht in wetenschap en technologie. Het zijn twee verhalen van een onvoorstelbare pioniersgeest en doorzettingsvermogen.

De profeet

Vogt, de profeet in het boek, introduceerde de term ‘planetaire draagkracht’, en voorzag dat een ongebreidelde groei in bv. ons koopgedrag tot een uitputting van Moeder Aarde zou leiden. Hij zag de verbondenheid van alles met alles in de natuur en pleitte voor matiging en respect voor de heelheid van ons bestaan. In 1948 verscheen van zijn hand ‘Road to Survival’ en dat was een voltreffer en een keerpunt in de mindset van zeer vele Amerikanen, waaronder Rachel Carson die later ‘Silent Spring’ zou schrijven, springplank tot de rest van de wereld. William Vogt had zijn inzichten o.a. ontleend aan een driejarig verblijf (rond 1940) tussen 60 miljoen aalscholvers op de eilandjes voor de kust van Peru, waar guano als meststof geëxploiteerd werd. Hij onderzocht er de afname van het vogelbestand, en dus ook van de mest, en kwam zo een hele reeks ecologische verbanden op het spoor, zelfs een mogelijke klimaatopwarming. Zijn adviezen aan de Peruaanse mestindustrie werden niet bepaald in dank afgenomen.

De tovenaar

Borlaug, de tovenaar, ontleende zijn daadkracht aan de vele schokkende ervaringen van armoede en honger die hij tegenkwam, zowel in zijn thuisland als in Mexico, waar hij naar toe gestuurd werd als wetenschappelijk onderzoeker naar de oorzaken van roest in tarwe. Ondanks zijn gebrekkige opleiding, tekort aan middelen en gebrek aan steun uit Amerika, slaagde hij erin om in zijn eentje een veredelingsprogramma op te zetten voor tarwe. Tegen de bestaande opvattingen in, onderzocht hij duizenden tarwerassen van over de gehele wereld en door middel van kruisingen in verschillende seizoenen, ontwikkelde hij, na eindeloze tegenslagen en met een toevalstreffer, een geschikt wereldras. Tarwe met goede productie, kort stro en goede resistentie. Dit verhaal leest als een thriller, want het is terug te voeren tot 8 graankorrels, die verloren geraakten en terug gevonden werden in een envelopje. In 1966 werd 18000 ton tarwe zaad uit Mexico naar India verscheept, en dat was het begin van de groene revolutie, waar veredeling onderdeel werd van het pakket kunstmest en gewasbescherming. Volgens het zelfde concept van Borlaug werd vervolgens onder impuls van Amerika ook de rijst veredeld (in Indonesië). En werd ook hybride mais schering en inslag. De oplossing van het wereldvoedselvraagstuk diende je op te lossen met industriële landbouw en veredelde gewassen.

Subliem beschreven schat aan anekdotes

Ondertussen hebben we wat overzicht van het potentieel en de gevolgen van beide visies. De auteur laat het oordeel aan de lezer over. Maar het moet gezegd: je leert al lezend heel wat genuanceerder denken over het verloop van deze controversiële ontwikkelingen. Er is de subliem beschreven schat aan anekdotes hoe de wereld vaak door het oog van een naald kruipt. En ook onze bio-beweging heeft meer verrassende achtergronden dan we vermoeden

Johan D’hulster