Beste,
Je ondertekende onze Open Brief “Vlaanderen kan zich het verlies van biolandbouwopleiding Landwijzer niet permitteren”. Heel erg bedankt daarvoor! Daarnaast liet je ook weten dat je op de hoogte wil gehouden worden van de reacties op de Open Brief. Met deze mail informeren we je over wat er allemaal is gebeurd sinds 3 december 2024.
1. De brief neemt een ongelooflijke vlucht
Naast jou tekenden nog meer dan 11.000 personen en bijna 500 bedrijven en organisaties onze brief - na één week zaten we al boven de 10.000. Het toonde de grote maatschappelijke bezorgdheid over de verduurzaming en verjonging van de landbouw en over de toekomst van Landwijzer als enige beroepsopleiding in de biolandbouw. Het team en bestuur van Landwijzer hebben energie en hoop kunnen putten uit jullie massale steun.
Mede door dit indrukwekkende draagvlak werd de Open Brief breed opgepikt in de pers, met een reportage op ATV, die ook op de website van Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad te zien was, een passage op het radionieuws en in het VRT-journaal, en artikels in De Standaard en de landbouwpers.
2. Er beweegt iets in politieke kringen
We verstuurden onze Open Brief uiteraard ook naar de minister zelf, zijn collega’s van de Vlaamse regering en een groot aantal parlementsleden. De dagen nadien werden wij en Landwijzer gecontacteerd door kabinetsmedewerkers van verschillende ministers en partijen. Op 6 december kwam er bij Landwijzer een uitnodiging binnen voor een overleg met minister van Landbouw en Omgeving Jo Brouns. Later kregen we bericht dat er in de Commissie Landbouw 4 parlementaire vragen over Landwijzer zouden gesteld worden aan de minister. Deze vragen zouden zowel van meerderheidspartijen als van de oppositie komen.
3. Het overleg met de minister (11 december)
Koen Doggen vergezelde de mensen van Landwijzer naar het overleg met de minister, als vertegenwoordiger van alle ondertekenaars van de Open Brief. Hij kon ter plekke de lijst met meer dan 10.000 handtekeningen en 400 logo’s overhandigen, waarna er een constructief gesprek plaatsvond. De minister maakte duidelijk dat de oproep gehoord werd en dat het niet de bedoeling was het voortbestaan van Landwijzer in het gedrang te brengen. Ter herinnering: deze situatie werd veroorzaakt door een drastische hervorming van de subsidiëring van de naschoolse landbouwvorming, waardoor Landwijzer meer dan de helft van haar toelage voor de organisatie van haar beroepsopleiding voor instromers verloor vanaf 1 januari 2024.
Hij gaf opdracht aan zijn kabinet en administratie om de huidige precaire financiële situatie op te lossen op korte termijn - dat wil zeggen: voor 2024 en 2025. Daarnaast maakte hij het voornemen om tegen 2026 opnieuw een structurele financiering van de opleiding uit te tekenen. De manier waarop Landwijzer behandeld was geweest door de hervorming, gaf de indruk dat de Vlaamse Regering nóch biolandbouw, nóch Landwijzer, nóch nieuwkomers in de landbouw naar waarde schatte. We vroegen expliciet of de minister het belang ervan erkende. Dat bevestigde hij duidelijk. We verlieten dan ook voorzichtig positief het overleg.
4. De commissie landbouw (18 december, hier te herbekijken)
Uit de vragen die commissieleden van N-VA, Vooruit en Groen stelden, konden we opmaken dat ook zij de discrepantie zagen tussen de doelstellingen van de Vlaamse Regering op het vlak van biolandbouw, landbouwvorming en nieuwkomers in de sector enerzijds, en anderzijds het ontmantelen van de enige opleiding die zich daarmee bezighoudt.
In het antwoord van de minister hoorden we veel terugkomen van wat in het overleg van 11 december werd gezegd, maar we hoorden ook vage cijfers, onduidelijke statistieken en onwaarheden over de werking van Landwijzer. Hij gebruikte die om te argumenteren dat de opleiding duur zou zijn en dat de uitstroom laag zou liggen. Toch herhaalde hij de voornemens uit het overleg. De parlementsleden waren hiermee relatief gerustgesteld, maar kondigden aan dit verder te zullen opvolgen.
5. En nu?
Ondertussen heeft de administratie geprobeerd om de financiële krater in de Landwijzerboekhouding van 2024 te helpen vullen, maar ze stootten daarbij op hun eigen nieuwe regelgeving. Daarnaast is er een vervolgoverleg met de minister gepland op dinsdag 28 januari. Landwijzer heeft ons opnieuw gevraagd om mee te gaan, en we gaan dat ook doen. De voornemens van de minister zijn er, maar de komende maanden willen we de woorden in daden omgezet zien.
Na deze eerste toenaderingen, blijven onze belangrijkste oproepen aan de Vlaamse regering:
1. Zoek oplossingen zodat Landwijzer onder de huidige regelgeving terug financieel gezond kan worden. Indien het nog kan, door de verliezen van 2024 te compenseren, maar zeker door de financiering van 2025 in orde te helpen krijgen.
2. Werk in 2025 aan een hervorming van de huidige regelgeving, zodat Landwijzer vanaf januari 2026 opnieuw kan rekenen op structurele ondersteuning van haar beroepsopleiding voor starters in de biologische landbouw.
Wij zullen samen met Landwijzer beklemtonen dat ook in de naschoolse landbouwopleiding nood is aan een volwaardig leertraject gericht op starters in de biolandbouw:
- Zij hebben langdurige stages nodig om de stiel onder de knie te krijgen en zich persoonlijk te ontwikkelen tot landbouwer. Die stages en de begeleiding ervan kosten geld, maar zijn volgens de duizenden ondertekenaars van de Open Brief een uiterst belangrijke investering.
- Zij moeten deze stages gedurende 1 jaar op hetzelfde bedrijf kunnen uitvoeren, zodat ze er de vier seizoenen kunnen doorlopen.
- Zij moeten ook teelttechnische vakken kunnen volgen. Voorzie Landwijzer van de nodige middelen om deze te blijven inrichten en pas de regelgeving aan om zij-instromers daar toegang toe te geven.
3. Werk met goed onderbouwde cijfers en volledige transparantie. Als de Vlaamse Regering een debat wil voeren over het budget en de resultaten van de naschoolse landbouwvorming, dan moet dat ook op een onderbouwde en transparante manier gebeuren. In het politiek debat wordt voortdurend beweerd of gesuggereerd dat Landwijzer een dure opleiding zou zijn met onvoldoende resultaat wat betreft attestering en uitstroom naar de sector. Het is onaanvaardbaar dat deze berekeningen niet gemotiveerd en dus ook niet gecontroleerd kunnen worden, dat deze cijfers niet beschikbaar zijn voor alle commissieleden, en dat één opleiding geviseerd wordt en andere naschoolse landbouwopleidingen buiten beeld worden gehouden.
4. Wat ons bij de laatste oproep brengt: toon ons dat u als Vlaamse regering Landwijzer koestert als unieke partner om uw doelstellingen te bereiken wat betreft de groei van biolandbouw en de verjonging, vernieuwing en verduurzaming van de landbouw in het algemeen. De organisatie is in nood en er moet een reddingsplan opgezet worden. Werk concrete oplossingen uit, liefst in de komende weken al, zodat ze de komende maanden met een gerust hart nieuwe kandidaten kan rekruteren.
Zo, beste ondertekenaar, we blijven je vertegenwoordigen en zullen als waarnemer present blijven tijdens het proces dat Landwijzer nu met de overheid zal doorlopen. Ook de commissieleden van het Vlaams Parlement zullen hierin hun rol kunnen spelen. We houden je hierover op de hoogte. Als je Landwijzer beter wil leren kennen, dan kan je via deze link inschrijven op hun nieuwsbrief.
Bedankt voor je steun! Indien je vragen of feedback hebt, stuur ons dan gerust een bericht.
Koen Doggen
Zaakvoerder van Moesland, biologisch tuinbouwbedrijf in Zwijndrecht
0485 582 726
koen@moesland.be
Ineke Docx
Zelfstandig begeleider biobedrijven, bedrijfsontwikkeling en samenwerking
0484 237 831
inekedocx@gmail.com