Zoals alle voorgaande jaren namen de eerstejaars van het leertraject Bio- en BD-landbouw de tijd om in de zomermaanden een week op reis te gaan naar Dottenfelderhof. Door deze timing is dit als het ware de overgang tussen het eerste en tweede jaar van het leertraject. Dottenfelderhof, een biodynamisch bedrijf van 200 hectare aan het Taunusgebergte met een veelvoud aan bedrijfstakken (veehouderij, bakkerij, kaasmakerij, eigen winkel, horeca...) spreekt tot de verbeelding en nodigt uit om, naast de huidige cursisten, ook anderen te overtuigen om mee te gaan. De Antwerpse groep werd dit jaar uitgebreid door Luc Ambagts (BD-vereniging) en gezin, Anne (1e jaar) kwam niet alleen en ikzelf (als medewerker van Landwijzer) vond het ook eens dringend de tijd om deze plaats te beleven. Luc was vertaler van dienst en deed dat unglaublich gut.
Voor mezelf was het mijn eerste ervaring met Dottenfelderhof en sinds lang opnieuw een kans om even helemaal diep te gaan in een landbouwbedrijf. De handen in de aarde werkten als een middel om de dagdagelijkse Landwijzer-drukte even los te laten. De continu afwisseling van rondleidingen, werkmomenten en reflectiemomenten zorgde voor een lijvig programma die op het eerste zicht wat druk aanvoelde, maar doorheen de week ook noodzakelijk bleek om zoveel mogelijk mee te pikken van een plek waar je als cursist slechts één keer diep mee kennismaakt.
Elke dag begon met een samenkomst van de medewerkers waar het werk van de vorige dag samengevat werd en de taken van de huidige dag verdeeld werden. Daar wordt het meteen duidelijk hoe Dottenfelderhof als een gemeenschap functioneert: in samenspraak en met gelijkwaardigheid. Na dit korte overleg gingen we samen een eerste keer het veld op voor een werkmoment. Samen oogsten, wieden, planten verzorgen... gaf me een fijn 'wij-gevoel'. Door samen de handen uit de mouwen te steken ontdek je meteen hoe je elkaar tijdens deze week snel beter zal leren kennen. Het was de inleiding van een zeer mooie ervaring. Elke dag waren er 2 tot 3 rondleidingen in de verschillende bedrijfstakken. Het was bij momenten verbluffend om zien en horen hoe elke boer die kwam spreken vol overgave vertelde over hun werk, hun roeping. Dat lieten ze zien, af en toe zonder woorden te gebruiken. Zoals bijvoorbeeld hoe een boer van de koeien triomfantelijk de perfecte mest liet zien of ons liet ruiken aan de heerlijke luzerne.
De slogan van Dottenfelderhof wissen wo's herkommt (vrij vertaald naar 'weten waar het vandaan komt') ontvouwt zich overal op de boerderij waar je wandelt of waar je je ogen echt open doet. Het is de verbindende landbouw die er speelt, met alle bedrijfstakken die van elkaar profiteren en op mekaar moeten vertrouwen. Bij de veehouderij zie je dan ook hoe het hele bedrijf als het ware de koe passeert en hoe zij dat teruggeeft aan de bodem van het bedrijf, rijk aan voedingsbronnen.
In het midden van de week was er nog het bezoek gepland aan het zadenbedrijf Bingenheim. We bezochten de velden en de veredelingstak van Bingenheim ('Kultursaat') die rassen ontwikkelt specifiek voor de biologische landbouw. De Duitse zadenfirma verkoopt enkel zaadvaste rassen zonder kwekersrecht waar de boer steeds mee verder kan telen. Zaad zien zij als erfgoed, kan nooit enkel privaat bezit zijn en dient dus steeds vrij beschikbaar te zijn voor de boer. Dat is uniek en dat inspireerde.
De dingen die mij het meest bijbleven van deze reis zijn de gelijkwaardigheid bij de boeren onderling, de compostering als volwaardige bedrijfs-kunst-tak en hoe deze plek naast een landbouwbedrijf ook een duurzame gemeenschap is. Met een bijzondere vermelding voor Ineke (leertrajectbegeleider Antwerpen en begeleider tijdens de reis) en de Antwerpse cursisten uit de 20ste cyclus die mij als Landwijzer-medewerker meteen opnamen in een groep die zichzelf al een jaar gevormd had. Dat was een fijne en soms ontroerende zaak. Ze deden me een hoofdkussen en een boeket cadeau van Dottenfeldergrassen en stro waar ik af en toe eens aan zal ruiken zodat deze heerlijke herinnering nog langer zal kunnen blijven bestaan.
Siebe Keirse
