Bio-Planet, de bio-supermarkt van de Colruytgroep, verkoopt al enige tijd kruiden uit een eigen vertical farming installatie en lanceerde basilicum als eerste product uit dit nieuw project. Niet alleen geeft Bioplanet hiermee duidelijk blijk van een onrustwekkende onwetendheid over de waarden en uitgangspunten van de biologische voedselproductie, bovendien worden de Bioplanet-klanten ernstig misleid over de kwaliteit van deze producten.
Ongeloof
Toen ik een tijd geleden (kort voor de Corona-lockdown) niets vermoedend een Bioplanet winkel binnen wandelde en bijna op het infobord botste waarop de winkelketen uitpakte met het argument voortaan 20 keer minder oppervlakte te gebruiken voor de teelt van haar nieuwe kruidenlijn, stond ik aan de grond genageld. Ik dacht even dat het bedoeld was om de klanten te informeren over de misleidende beeldvorming van vertical farming, maar neen, het ging wel degelijk over een eigen promocampagne voor de nieuwe, zelf geteelde basilicum. Ik kon het nauwelijks geloven ...
Hoewel in het assortiment van Bioplanet doorheen de jaren het aandeel van het eigen huismerk (Boni Bio) steeds verder is toegenomen -met een groeiende machtspositie en prijzenoorlog op de achtergrond- en daarmee ook steeds meer kwaliteitsmerken op de achtergrond verdwijnen ter wille van een lagere prijs, mag ook gezegd worden dat Bioplanet tot nu toe in menig opzicht een voorbeeldrol heeft gespeeld in de bio-distributieketen als het gaat om een consequent biologisch assortiment en oog voor duurzame winkelinrichting en dito logistiek.
Maar met dit nieuwe project ontspoort Bioplanet (bij uitbreiding Colruyt) door een extreme efficiëntie-logica en schijnbare milieuwinst belangrijker te achten de biologische principes. “There IS a planet B” is de reclameslogan die Bioplanet sinds enige tijd hanteert. Op die planeet staat niet langer agro-ecologie centraal, maar industriële productie met een artificiële minimale ecologische voetafdruk. En dat is niet hetzelfde! Als Bioplanet werkelijk op dit spoor verder wil, zou een naamsverandering naar Planet-B niet misstaan; zo ontstaat ten minste niet de verwarring dat de voedingsmiddelen uit vertical farming ‘bijna zo goed als BIO’ zouden zijn; iets wat de bio-ingenieurs van het project graag doen uitschijnen met de argumentatie dat de kruiden volledig onbespoten zijn, 100 % natuurlijk worden opgekweekt (wat is er natuurlijk aan een gelaagde productie in een labo onder gekleurd LED-licht?) en uitgaand van biologisch gecertificeerd zaadgoed.
Alleen technologie kan de wereld redden!
Misschien ken je het letterwoord TINA … Het is het krachtig wapen van de vele lobbyisten die de bestaande mainstream structuren verdedigen. Als een kapotte platendraaier herhalen zij steeds opnieuw: There Is No Alternative. Dat is wat men ons graag wil doen geloven: als we de wereld willen blijven voeden, de klimaatopwarming willen tegen gaan, de natuur willen beschermen, de milieuvervuiling willen stoppen, … hebben we méér technologie nodig. Meer computer- en GPS-gestuurde systemen, meer app’s en software, die in onze plaats de meest optimale randvoorwaarden bepalen, meer super-efficiënte industriële productiesystemen, meer biobased chemie, enz, enz … Natuurlijke systemen zijn onefficiënt, vragen onnodig veel arbeid en vervuilen uiteindelijk meer per kg product dan hightech solutions. Bovendien hebben ze ook meer oppervlakte nodig en als we die reduceren door in industriële complexen voedsel te produceren, kunnen we meer open ruimte omvormen tot prachtige natuurgebieden. Dat is de illusie die ons wordt voorgehouden.
De in toenemende mate naar buiten komende onderzoeken over de complexe en geniale samenhang, symbiose, intelligentie en efficiëntie op globale schaal van natuurlijke systemen tonen aan dat het voorgaande geen wetenschap is maar een geloof. Een geloof dat in hoofdzaak geïnspireerd wordt door private belangen en de verrijking van minderheden.
De illusie dat we steden of de groeiende wereldbevolking gaan voeden met vertical farming vindt zo ook gewillig gehoor in de hoofden van bestuurders, managers en aandeelhouders van grootdistributeurs, onderzoekscentra en universiteiten, die op deze manier hun opgebouwd kapitaal hopen te bestendigen en verzilveren. Want een echte systeemshift is voor hen de grootst denkbare bedreiging.
Misleidende reclame
In menig opzicht is de promocampagne van Bioplanet voor deze kruiden misleidend en volkomen ongepast voor een gespecialiseerde biowinkel. In het reclame-filmpje en de promoteksten wordt allereerst rijkelijk gebruik gemaakt van trendy termen als natuurlijk, duurzaam, co-creatie, lokale teelt, groene energie, bio-afbreekbaar en recyclage. Het staat ieder vrij om dergelijke woorden te ge- of misbruiken, maar het gaat een brug te ver wanneer heel bewust de suggestie wordt geschapen dat deze kruiden zo goed als bio zijn van kwaliteit.
Producten uit vertical farming kunnen eenvoudig weg niet -en hopelijk nooit- bio gecertificeerd zijn. Om de eenvoudige reden dat ze niet in natuurlijke omstandigheden zijn geteeld. In principe is het ook niet toegestaan in de bioteelt om in substraat te telen. Daar is een uitzondering op gemaakt voor heel specifieke teelten zoals witlof of verse kruiden in pot. Omdat het bij die producten nu eenmaal niet anders kan. Daar maakt Bioplanet nu gebruik van om de suggestie te wekken dat ook de vertical farming kruiden nagenoeg Bio zijn. Er wordt benadrukt dat ze worden opgekweekt uit biologisch zaad, dat er géén chemische pesticiden worden gebruikt en dat deze producten nog niet biologisch gecertificeerd zijn. Alsof dat heel binnenkort wél zo zou zijn. Dergelijke misleidende reclame is onjuist en onethisch en verdient vanuit de sectororganisatie een klacht bij het Vlaams meldpunt voor misleidende reclame en de Jury voor Ethische praktijken inzake reclame. Het is een bio-winkelketen onwaardig en schaadt de belangen van de meer dan 500 biotelers in Vlaanderen, de vele verwerkers en verdelers van bioproducten die zich dagelijks ter goeder trouw inzetten met respect voor de uitgangspunten van de biologische voedselproductie en alle consumenten die kiezen voor bioproducten omwille van hun vitaliteit en natuurlijkheid en de respectvolle omgang met bodem, plant en dier, die eraan ten grondslag ligt.
Geert Iserbyt - mei 2020
De reclame van Bioplanet vind je hier onder de noemer ‘Landbouw in de lucht’ (een luchtkasteel dus)
Extra info over vertical farming van Bioplanet vind je hier en hier.
Als vormings- en kenniscentrum voor de biologische landbouw vindt Landwijzer vzw het belangrijk om bij te dragen aan het maatschappelijk debat en om opinies te publiceren rond actuele thema’s en ontwikkelingen op het (raak)vlak van landbouw, natuur, milieu en voeding. Opinies die in de lijn liggen van de missie en visie van Landwijzer.
De auteur schrijft deze opinie in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud.
Deze opinie verwoordt de visie van de auteur en is geen weergave van de visie van Landwijzer vzw als geheel.
Reageren? Mag! Stuur je reactie/opinie naar: webmaster@landwijzer.be